Home / Blog / Okiem eksperta / Rozwój dziecka w trzecim roku życia

Rozwój dziecka w trzecim roku życia

Trzeci rok życia to okres bardzo intensywny – nowe umiejętności, odkrycia, coraz większa samodzielność i samoobsługa tylko mobilizują do odkrywania świata i… nazywania go! Kim jest maluch w tym przedziale wiekowym ? Co powinien już potrafić, a co powinno nas zaniepokoić w jego rozwoju? Jak bawić się z dzieckiem, które skończyło już dwa latka i zmierza w kierunku trzech świeczek na torcie ? Zapraszam Cię na dzisiejszy tekst.

Oto jestem – w trzecim roku życia

Trzeci rok życia to okres pomiędzy drugimi, a trzecimi urodzinami. Jakie umiejętności zdobywa dziecko w tym okresie? Pamiętaj, że każde jest inne i każde rozwija się w swoim tempie. Jedno będzie uwielbiało malować kredkami, inne znów odda wszystko za klocki. To o czym mówimy, to pewne ramy, normy, ale o każdym dziecku myślimy bardzo indywidualnie z holistycznym spojrzeniem na jego rozwój.

Dziecko w trzecim roku życia wg badań naukowych posiada w słowniku czynnym od około 300-400 słów do nawet 670 (źródło: Inwentarze Rozwoju Mowy i Komunikacji, red. prof. M. Smoczyńska). W wymowie możesz nadal słyszeć zabawne zamiany głosek, ich przestawianie, czasami pomijanie. Samolot nadal może być „siamolotem”, a cebula „ćebulą”. Stan ten powinien zmienić się po trzecich urodzinach, ale to temat na kolejny tekst. Pamiętaj, że układ nerwowy dziecka cały czas dojrzewa, a ono – chcąc jak najwięcej opowiedzieć – skupia się na treści, nie na formie i ma do tego jeszcze prawo. Maluch w trzecim roku życia konstruuje już zdania złożone i wypowiedzi składające się z kilku wyrazów. Pod koniec tego okresu wkroczy zaś w wiek pytań i najczęstszym słowem słyszanym w ciągu dnia stanie się – DLACZEGO? I tak właśnie powinno być 🙂

Dziecko w tym wieku świetnie radzi sobie z nazywaniem przedmiotów na obrazkach, pod koniec trzeciego roku życia (czyli blisko trzech świeczek na torcie) zaczyna używać zaimka „moje” oraz „ja” – wcześniej mówi o sobie, używając własnego imienia. Rozumie znaczenie prostych przymiotników, używa liczebnika „dwa”. Pod koniec trzeciego roku życia zaczyna zauważać i samodzielnie stosować końcówki fleksyjne rzeczowników (np.: miś – nie ma misia).

Maluch przed ukończeniem 3 roku życia potrafi już stanąć i podskoczyć na jednej nodze, wchodzić po schodach krokiem naprzemiennym, coraz lepiej radzi sobie w zakresie samoobsługi (próbuje samodzielnie myć ręce, wycierać ręcznikiem, zakłada buty czy zdejmuje kurtkę, a także chce samodzielnie jeść sztućcami). Bardziej precyzyjne stają się także jego czynności związane z małą motoryką – coraz częściej sięga po narzędzia pisarskie, rysuje spiralę, linię pionową i poziomą, zaczyna radzić sobie z sorterami i układać w nich podstawowe kształty – koło, kwadrat, krzyżyk czy trójkąt. Ruchy małych dłoni stają się coraz bardziej precyzyjne i płynne – maluch sięga po aktywności związane z nawlekaniem elementów, odkręcaniem, zakręcaniem, wrzucaniem.

W trzecim roku życia spokojnie możesz już bawić się w kategoryzowanie według kolorów, rozmiarów czy kształtów, a także budować wieżę z sześciu klocków. Dziecko potrafi już skoncentrować się przez chwilę na prezentowanym wzorze, dlatego po pokazie odtworzy układ składający się z czterech elementów ułożonych pionowo lub poziomo.

Okiem logopedy. Co powinno Cię zaniepokoić na tym etapie rozwoju mowy dziecka?

Niechęć do mówienia, wycofanie z kontaktów społecznych i komunikacji werbalnej;
Mały zasób słów;
Brak budowania zdań złożonych, posługiwanie się pojedynczymi słowami czy równoważnikami zdań;
Ustny tor oddychania w dzień i/lub w nocy;
Mówienie z językiem między zębami;
Nieprawidłowy, nieczysty dźwięk wypowiadanych głosek;
Trudności w zakresie jedzenia, odmowa, brak umiejętności żucia, gryzienia, picia z kubka otwartego.

Propozycje zabaw dla dzieci w trzecim roku życia

1. BUDOWANIE ZDAŃ

Przygotuj trzy pudełka lub pojemniki. W każdym z nich umieść po 5 żetonów z gry 1,2,3! Szukam. Poproś dziecko, aby zamknęło oczy i wylosowało po jednym, a następnie ułożyło je w linii poziomej obok siebie. Spróbujcie na bazie wylosowanych obrazków stworzyć śmieszną historię tak, aby pojawiły się w niej wylosowane rzeczowniki.

2. UŁÓŻ WZÓR

Wybierzcie jeden obrazek z 1,2,3! Pamiętam , a po ułożeniu, odwróćcie kartoniki obrazkiem w dół. Teraz zbuduj dowolny kształt korzystając tylko z 3-4 kartoników. Po ułożeniu poproś dziecko, aby spróbowało ułożyć tak jak Ty. Pamiętaj, że aby dziecko doskonaliło przetwarzanie w kierunku od lewej do prawej strony, niech Twój wzór znajdzie się po lewej stronie pola widzenia dziecka, a jego po prawej.

3. ODRYSOWYWANKI

Wybierz kilka żetonów z 1,2,3! Szukam i… odrysuj je na kartce, tworząc dowolny, wymyślony wzór (kwiatek, linię prostą, krzyżyk itp.). Poproś dziecko, aby spróbowało powtórzyć Twoje działania. To ćwiczenie nie tylko wspomoże małą motorykę dziecka, ale także koordynację na linii oko – ręka oraz koncentrację i uwagę.

4. SKACZ NA PAMIĘĆ

Rozłóż na podłodze kilka obrazków z 1,2,3! Pamiętam w różnych miejscach. Zadanie polega na „doskoczeniu” do kolejno wybranych 2-3 obrazków na jednej nodze. Dziecko najpierw obserwuje Twoje działania (kolejność obrazków, do których Ty „doskoczysz”), a następnie odtwarza wzór z pamięci. Ćwiczenie pamięci i dużej motoryki w jednym 🙂

5. BURZA MÓZGÓW

Do każdego z wylosowanych obrazków z gry 1,2,3! Pamiętam Wymyślcie jak najwięcej określeń – np.: do słowa WIADERKO – zepsute, urwane, zabawkowe, czerwone, małe, duże, brudne… Zabawa rozwinie zasób słownictwa Twojego dziecka, a dodatkowo może uczyć wzajemnej rywalizacji i zdobywania jak największej ilości punktów.

Jak wspierać rozwój trzylatka?

Rozmawiaj – patrz w oczy podczas rozmowy, znajdź czas na wysłuchanie całej wypowiedzi dziecka, nie poganiaj go i nie pośpieszaj;
Dopasowujcie różnych rozmiarów nakrętki do odpowiednich słoiczków – poćwiczycie małą motorykę, sprawność dłoni, myślenie logiczne;
Czytajcie książki – wiem, to nie jest nowa rada, ale uwierz, że nic tak nie wzbogaca słownictwa i wyobraźni malucha jak ta aktywność. Szukaj książek o tematyce, która interesuje dziecko. Wybieraj krótkie teksty, które nie dominują nad grafiką, ale są jej uzupełnieniem. Czytaj i opowiadaj kolejne strony. Czytajcie też wierszyki (np. Brzechwy) – teksty rymowane są lepiej odbierane przez trzylatka, pobudzają wyobraźnię, poszerzają słownictwo, dają mnóstwo nowych tematów do niekończących się rozmów;
Śpiewajcie piosenki – śpiewaj zwrotkę, a Maluch niech powtarza ją po Tobie. Usprawni to jego pamięć, naśladowanie melodii oraz powtarzanie sekwencji słuchowych;
Pozwól się brudzić – zaklej podłogi, zwiń dywan. Pozwól na odkrywanie sensoryczne świata i aktywność poprzez zabawy plastyczne i manualne. Plastelina, farby, pisaki, kredki, kreda, masa solna, duży surowy makaron nawlekany na wykałaczki… Każde z tych doświadczeń pobudza receptory czuciowe w dłoniach, a ich mózgowe reprezentacje znajdują się tuż obok pól związanych z mową!
Buduj poprawne zdania złożone – to my jesteśmy wzorem dla dzieci, a nasz styl mówienia będzie widoczny w ich konstrukcjach gramatycznych;
Ćwicz pamięć – uczcie się na pamięć krótkich piosenek, rymowanek i wierszyków. Zaczynaj wers i zaczekaj, aby dziecko spróbowało go dokończyć. Daj czas i nie kończ za nie;
Pozwól gryźć – jeśli nie ma żadnej zdiagnozowanej przeszkody strukturalnej, zachęcaj dziecko, aby jak najwięcej gryzło – nie odkrajaj skórek z kromki chleba, nie unikaj surowych owoców i warzyw. Gryzienie wpływa pozytywnie na pracę mięśni biorących udział w artykulacji;
Bawcie się w samodzielne ubieranie i zdejmowanie garderoby – czynność banalna, ale dla Malucha naprawdę może być fascynująca! Wystarczy mały, domowy “pokaz mody” albo zabawa w sklep odzieżowy. A przy okazji skorzysta na tym jego duża i mała motoryka;
Powtarzajcie wzory zbudowane z klocków, wykałaczek, patyczków kosmetycznych, koralików, guzików, nakrętek butelek, gumek recepturek, klamerek do bielizny, (np.: kwadrat z guzików, linia pionowa z wykałaczek);
Ćwiczcie sekwencje słuchowe – wybierzcie dwie maskotki i podzielcie się nimi. Niech twoja maskotka „wypowie” sekwencję samogłosek lub sylab (np.: A-U-E lub PI-MO-BU). Zadaniem dziecka jest zapamiętanie i powtórzenie dokładnie tak samo. Poćwiczycie tu przede wszystkim pamięć i percepcję słuchową.
Dużo rysujcie (szczególnie linie proste – poziome i pionowe, a także krzyżyk oraz pierwsze próby koła );
Naśladujcie (powtarzajcie) sekwencje tematyczne (np.: auto-miś-piłka-auto-miś…) – to rewelacyjne ćwiczenie stymulujące pracę lewej półkuli mózgu. Wykorzystajcie do tego obrazki lub konkretne przedmioty – pamiętaj jednak, że zawsze musisz posiadać dwa identyczne zestawy (jeden dla siebie, drugi dla dziecka) ;
Grajcie w rzucanie/kopanie piłki do celu (mogą nim być np.: kartonowe pudełka z zapisanymi sylabami, plastikowe wiaderka, zwinięte papierowe torby) – dzięki temu poćwiczycie dużą motorykę i koordynację na linii oko – ręka;

Trzeci rok życia to czas, w którym dużo się dzieje. Wspieraj swojego Malucha na drodze zdobywania nowych umiejętności. Pamiętaj, że to Ty znasz go najlepiej i jako pierwsza/-y wychwycisz niepokojące obawy, które zawsze lepiej skonsultować.

logopeda Magda Rybka ekspert Wspomagajki

Magdalena Rybka

Neurologopeda, prowadzi prywatny gabinet oraz aktywnie działa w sieci na swoim blogu i portalach społecznościowych. Zawodowo interesuje się zaburzeniami komunikacji językowej u pacjentów z wadami twarzoczaszki. Prywatnie szczęśliwa mama bliźniaczek.